28 września 2015
fot. Michał Karski
O nowych drogach w psychiatrii mówiono podczas konferencji Platformy Wyszehradzkiej Eurodiaconii. Zastanawiano się też nad tym, jak organizacje diakonijne i instytucje europejskie mogą pomóc osobom chorym psychicznie, szczególnie w zakresie włączenia ich w życie społeczne.
Konferencja, której koordynatorem była Diakonia Polska, odbyła się od 23 do 25 września w punkcie diakonijnym przy parafii luterańskiej w Krakowie. Wzięli w niej udział przedstawiciele organizacji członkowskich Eurodiaconii z państw Grupy Wyszehradzkiej: Czech, Polski, Słowacji i Węgier. Obecni byli także przedstawiciele organizacji diakonijnych z Niemiec oraz sekretarz generalna Eurodiaconii Heather Roy. Organizację konferencji wsparły finansowo Diakonia Württembergii, Diakonia Berlin – Brandenburgia – śląskie Łużyce Górne oraz Eurodiaconia poprzez fundusze Unii Europejskiej.
– Poprzez poruszoną tematykę chcemy pokazać, że osoby z zaburzeniami psychicznymi potrzebują od społeczeństwa akceptacji, że odmienność jest częścią normalności i że nie ma ludzi modelowych. Ponadto społeczeństwo powinno zapewnić usługi wspierające, by umożliwić osobom chorym możliwie normalne życie w społeczeństwie – powiedziała podczas otwarcia konferencji dyrektor Diakonii Polskiej Wanda Falk. Pozdrowienia przekazali marszałek województwa małopolskiego, prezydent Krakowa, biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce oraz sekretarz generalna Eurodiaconii.
Pierwszy wykład na temat „Nowe drogi w psychiatrii w Niemczech” wygłosił prof. Jürgen Armbruster, pedagog społeczny odpowiedzialny za rozwój psychiatrii społecznej w Evangelische Gesellschaft Stuttgart. Prześledził historyczny rozwój psychiatrii w Niemczech. Zwrócił uwagę na przejście od psychiatrii zorientowanej na pomoc w instytucji do psychiatrii zorientowanej na pomoc w społeczności. Wskazał na metody psychiatrii społecznej: poradnictwo, wsparcie społeczne, opieka medyczna i psychiatryczna, promocja samopomocy.
Kolejnym prelegentem był ks. dr Roman Pracki, proboszcz krakowskiej parafii luterańskiej i psychoterapeuta. W swym wystąpieniem porównał zawody duszpasterza i psychoterapeuty w takich aspektach, jak wykształcenie i kwalifikacje, stosunek do klienta, proces, miejsce i cel działania, tajemnica zawodowa, superwizja, paradygmat czy ocena moralna. – Zarówno duszpasterze, jak i psychoterapeuci są bardzo dogmatyczni, przywiązani do swojego wyznania bądź metody – zauważył. Zwrócił uwagę, że psychoterapeuci w przeciwieństwie do duszpasterzy nie dokonują ocen moralnych klienta. – Każde zachowanie może być obszarem zainteresowania i pracy w celu zrozumienia mechanizmów, które je wyzwalają – mówił o psychoterapii. Ks. Pracki zaznaczył, że istotą duszpasterstwa jest sama relacja, nie stawia ono sobie celu tak jak psychoterapia, która jest nastawiona na zmianę.
Anna Bielańska, psycholożka kliniczna, psychoterapeutka i superwizorka, wygłosiła referat „Perspektywy psychiatrii w Krakowie – podstawy teoretyczne i ich zastosowanie w krakowskiej praktyce”. Przypomniała takie postaci, jak Antoni Kępiński, twórca psychiatrii humanistycznej, oraz Maria Norwid, reprezentująca podejście systemowe w terapii rodzin. Opowiadała o praktykowanym w Krakowie od ponad 35 lat leczeniu środowiskowym. – Psychiatria środowiskowa spostrzega chorobę i pomoc poprzez historie życia pacjentów i w szeroko rozumianym kontekście społecznym. Naszym celem jest zorganizować pomoc tak, aby docierała do nich w miejscu zamieszkania i była rozłożona na barki wielu ludzi w lokalnych wspólnotach – tłumaczyła prelegentka. Dodała, że jest to połączenie modelu medycznego i społecznego.
Uczestnicy konferencji dyskutowali też w trzech grupach roboczych na temat pomocy osobom chorym psychicznie. Pierwsza grupa zastanawiała się nad tym, jak Diakonie z krajów Grupy Wyszehradzkiej mogą się jeszcze lepiej zaangażować w tę pomoc. Mówiono o potrzebie współpracy organizacji diakonijnych z tych krajów – wymiany doświadczeń, utworzenia platformy internetowej umożliwiającej przepływ informacji, wspólnego opracowywania dokumentów, by poprawić ustawodawstwo dotyczące osób chorych psychicznie, organizowania spotkań na temat chorób psychicznych.
Druga grupa dyskutowała o tym, jakie zmiany polityczne są potrzebne, by lepiej włączyć osoby chore psychicznie w życie społeczne. Wskazywano na potrzebę zmian instytucjonalnych i prawnych umożliwiających aktywizację społeczną, wspierania komunikacji międzyministerialnej, dobrego PR na rzecz osób chorych psychicznie, umożliwiania politykom spotkań z tymi osobami.
Trzecia grupa zastanawiała się, jakie inicjatywy na poziomie Unii Europejskiej są potrzebne, by znormalizować życie ludzi chorych psychicznie. Uczestnicy tej dyskusji zwracali uwagę na potrzebę współpracy między wschodnią i zachodnią Europą w tym zakresie, łamania stereotypów o ludziach chorych psychicznie, podjęcia kwestii zatrudnienia tych osób, współpracy między służbami medycznymi i społecznymi. – Eurodiaconia może skomunikować swoje organizacje członkowskie w zakresie tego tematu. Może też wspierać je w rozwijaniu projektów – mówiła Heather Roy.
Obrady krakowskiej konferencji moderowała Wanda Falk. Podsumowując dzień wykładów i dyskusji przypomniała, że Diakonia Polska już wcześniej organizowała seminaria na temat pomocy osobom chorym psychicznie. – To ciągle jest temat, który trzeba rozwijać, szczególnie w zakresie pomocy ambulatoryjnej – podkreśliła.
Ostatniego dnia konferencji jej uczestnicy mieli okazję obejrzeć dwie placówki w Krakowie: pensjonat „U Pana Cogito”, w którym pracują 24 osoby chore psychicznie, oraz ośrodek terapeutyczny dla dzieci i rodzin „U Siemachy”.
Eurodiaconia jest międzynarodową wspólnotą chrześcijańskich organizacji działających w zakresie pomocy medycznej i socjalnej oraz na rzecz sprawiedliwości społecznej. Obecnie zrzesza 45 członków z 23 krajów. Jednym z nich jest Diakonia Polska. W ramach Eurodiaconii działają trzy platformy regionalne: łacińska (zachodnia), nordycka oraz wyszehradzka. Kolejna konferencja Platformy Wyszehradzkiej odbędzie się w 2017 r. w Budapeszcie i będzie koordynowana przez Diakonię Węgierską.
Michał Karski
Poniżej fotorelacja z konferencji w Krakowie (fot. Michał Karski)
